Testowanie odcinających klap przeciwpożarowych wentylacji bytowej
Wspominaliśmy już w jednym z poprzednich tekstów o roli, jaką pełnią przeciwpożarowe klapy odcinające. W tym artykule tłumaczymy, jak sprawdzać i dbać o ich sprawność, aby zawsze działały niezawodnie.
Miejsce i funkcja przeciwpożarowych klap odcinających w instalacji ppoż.
Przeciwpożarowe klapy odcinające wentylacji bytowej stosowane są w miejscach przejść przewodów wentylacyjnych lub klimatyzacyjnych przez przegrody budowlane stanowiące elementy oddzielenia przeciwpożarowego. W normalnych warunkach wszystkie klapy są otwarte – pozostają w pozycji oczekiwania. Na wypadek pożaru przeciwpożarowe klapy odcinające zamykają się w strefie, w której wykryto pożar, umożliwiając jej odcięcie – przechodzą do pozycji bezpieczeństwa i chronią pozostałe strefy przed przedostaniem się toksycznych gazów i ognia przez przewody wentylacyjne i klimatyzacyjne. Jednocześnie instalacje wentylacyjne i klimatyzacyjne w pozostałych strefach mogą pracować bez przerw.
Nikomu nie trzeba tłumaczyć, jak niebezpieczne są dla człowieka toksyczne gazy wydobywające się w czasie pożaru. Dlatego klapy odcinające pełnią tak ważną rolę w ochronie przeciwpożarowej i wymagają szczególnej uwagi, aby uniknąć nieprawidłowości w ich działaniu. Trzeba wyeliminować sytuacje, w których złe wysterowanie mogłoby stać się powodem przedostania się toksycznych gazów ze stref objętych pożarem (zadymieniem) do stref bezpiecznych.
Najczęstsze błędy instalacyjne
Montaż klap nie jest czynnością prostą. Do najczęstszych błędów instalacyjnych można zaliczyć:
- wmurowanie klapy w pozycji otwartej, co w przypadku dużych rozmiarów klap może prowadzić do zniekształcenia korpusu i braku możliwości zamknięcia przegrody
- niewspółosiowe połączenie klapy z przewodami wentylacyjnymi, uniemożliwiające otworzenie się przegrody odcinającej
- pozostawienie we wnętrzu klapy zanieczyszczeń lub oderwanej uszczelki, powodujące blokowanie przegrody
- zabrudzenie zaprawą lub farbą mechanizmu sterowania, powodujące jego nieprawidłową pracę lub uszkodzenie
- brak wymaganych przestrzeni serwisowych oraz niedostępność klapy dla potrzeb serwisowych, przez co obsługa serwisowa jest niemożliwa
- nieprawidłowe podłączenie kabli sterujących i wskaźników krańcowych
Testowanie klap
Najlepszym sposobem na uniknięcie jakichkolwiek błędów jest przeprowadzenie szczegółowych testów klapy na etapie montażu, przy rozruchu instalacji sterującej oraz w czasie prób współdziałania systemów przeciwpożarowych. Testy takie powinny zostać zakończone sporządzeniem stosownego protokołu sprawności klap, jak i systemu sterującego ich pracą.
W trakcie eksploatacji obiektu wyposażonego w przeciwpożarowe klapy odcinające zaleca się również przeprowadzanie okresowych testów sprawności klap. Zarządca obiektu powinien mieć pewność, że w przypadku wystąpienia zagrożenia pożarowego, klapy zostaną właściwie wysterowane i nastąpi odcięcie stref pożarowych.
Aby można było mówić o poprawnym wykonaniu wszystkich testów współdziałania systemów ochrony przeciwpożarowej oraz o utrzymywaniu klap w pełnej sprawności, bezsprzecznie należy wyposażyć te urządzenia we wskaźniki krańcowe informujące systemy sterujące i monitorujące o położeniu przegrody odcinającej. Każdorazowa, samoczynna zmiana położenia przegrody w sytuacji, kiedy nie ma takiej potrzeby (nie ma alarmu pożarowego) powinna być zgłaszana do systemu monitorującego i powinna być traktowana jako usterka – samej klapy bądź też układu sterująco-zasilającego. Podobnie powinny być traktowane wszystkie inne zdarzenia odbiegające od normy, tj. zbyt długi czas pomiędzy przejściem przegrody z pozycji oczekiwania do bezpieczeństwa - może to oznaczać przeciążenie siłownika.
Procedura testowa klap odcinających powinna rozpocząć się już w zakładzie produkcyjnym. Po pozytywnym teście i zakwalifikowaniu produktu, jako w pełni sprawnego, klapy zostają dostarczone na plac budowy. Tu, zaraz po dostawie, ale jeszcze przed zamontowaniem powinno wykonać się test działania klapy. Ma to na celu przede wszystkim upewnienie się, że dostarczony produkt jest w pełni sprawny i nie uległ uszkodzeniu w trakcie transportu. Dopiero teraz – sprawdzone klapy, powinny zostać zamontowane w kanałach wentylacyjnych przez wykwalifikowanych instalatorów.
Tester klap
Różnorodność typów klap odcinających, a w szczególności sposobów ich sterowania i monitorowania, wymusiła na ich producentach opracowanie dedykowanych testerów klap, które na każdym z tych etapów potrafią sprawdzić poprawność ich funkcjonowania.
Na szczególną uwagę zasługuje tutaj tester klap odcinających wyposażonych w cyfrowe siłowniki. Siłowniki tego typu szturmem wypierają tradycyjne rozwiązania analogowe, przyspieszając wykonanie instalacji sterującej i monitorującej, a także dostarczając komplet informacji o stanie klapy. Jest to z całą pewnością najpraktyczniejszy i najwygodniejszy sposób sterowania pracą klap pożarowych, nazywany często „funkcją komfortu obsługi”.
Utrzymanie klapy w pozycji otwartej wymaga stałego dostarczania energii elektrycznej do siłownika. Fakt ten oznacza, że w wypadku zaniku zasilania, związanego chociażby z awarią elektryczną w obiekcie, wszystkie klapy pożarowe zostaną zamknięte. Niewątpliwą zaletę omawianego rozwiązania stanowi natomiast możliwość wygodnego testowania skuteczności układu odcinającego oraz bezobsługowy powrót systemu do stanu oczekiwania po fałszywym alarmie lub alarmie próbnym. Ponadto czas zamykania klapy pożarowej wyposażonej w siłownik, wynoszący przeważnie około 20 s, wyklucza wystąpienie zjawiska udaru mechanicznego, którego konsekwencją może być uszkodzenie kanałów wentylacyjnych.
Specjalnie skonstruowany Tester takich klap umożliwia przeprowadzenie pełnego testu klapy oraz zapisanie wyników każdego z nich w nieulotnej pamięci. Dołączone do urządzenia oprogramowanie, komunikujące się z testerem, pozwala na pełną analizę testów za pomocą komputera i wydrukowanie raportów. Oprogramowanie daje również możliwość przeglądu historii klapy zainstalowanej w obiekcie, w tym takich danych jak: liczba cykli zamknij-otwórz, które wykonała przegroda odcinająca.
