Okablowanie w instalacjach automatyki pożarowej
W zależności od funkcji, jaką ma pełnić obwód w układzie sterowania urządzeniami przeciwpożarowymi, należy dobrać odpowiedni kabel ze względu na jego właściwości ognioodporne.
Rodzaje instalacji kablowych automatyki pożarowej
- obwody zasilające – doprowadzające energię elektryczną – najczęściej 400 V AC, 230 V AC, 24 V DC.
- obwody sterujące – dostarczające sygnały sterujące na wejścia innych urządzeń. Z reguły są to sygnały niskonapięciowe typu zwarcie lub przerwa.
- obwody zasilająco-sterujące - w przypadku sterowania urządzeniami i systemami poprzez podanie napięcia (dostarczenie energii)
- obwody monitorujące – doprowadzające sygnały potwierdzające zadziałanie urządzeń, kontrolujące działanie czujników i czujek
- obwody magistralne – łączące centrale główne z centralami niższego rzędu z modułami wyniesionymi. W przypadku central sterujących posiadających architekturę magistralną – najczęściej w postaci ringu (pętli).
Wymagania, jakie musi spełniać okablowanie w instalacji przeciwpożarowej
W zależności od funkcji, jaką ma pełnić obwód w układzie sterowania urządzeniami przeciwpożarowymi, należy dobrać odpowiedni kabel ze względu na jego właściwości ognioodporne. Większość instalacji sterujących powinna pracować w warunkach podwyższonej temperatury wywołanej pożarem. Wymagania co do takich kabli znalazły się w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. 2019.1065, z późn. zmianami). W paragrafie 187 określony został minimalny czas ciągłości dostawy energii elektrycznej w warunkach pożaru dla połączeń kablowych urządzeń przeciwpożarowych.
Ustawowe wytyczne dla połączeń kablowych urządzeń przeciwpożarowych
3. Przewody i kable elektryczne oraz światłowodowe wraz z ich zamocowaniami, zwane dalej „zespołami kablowymi”, stosowane w systemach zasilania i sterowania urządzeniami służącymi ochronie przeciwpożarowej, powinny zapewnić ciągłość dostawy energii elektrycznej lub przekazu sygnału przez czas wymagany do uruchomienia i działania urządzenia z zastrzeżeniem ust. 7. Ocena zespołów kablowych w zakresie ciągłości dostawy energii elektrycznej lub przekazu sygnału, z uwzględnieniem rodzaju podłoża i przewidywanego sposobu mocowania do niego, powinna być wykonana zgodnie z warunkami określonymi w Polskiej Normie dotyczącej badania odporności ogniowej.
4. Zespoły kablowe umieszczone w pomieszczeniach chronionych stałymi wodnymi urządzeniami gaśniczymi powinny być odporne na oddziaływanie wody. Jeżeli przewody i kable ułożone są w ognioochronnych kanałach kablowych, to wówczas wymaganie odporności na działanie wody uznaje się za spełnione.
5. Przewody i kable elektryczne w obwodach urządzeń alarmu pożaru, oświetlenia ewakuacyjnego i łączności powinny mieć klasę PH odpowiednią do czasu wymaganego do działania tych urządzeń i zgodnie z wymaganiami Polskiej Normy dotyczącej metody badań palności cienkich przewodów i kabli bez ochrony specjalnej stosowanych w obwodach zabezpieczających.
Uwaga. Przy czym klasyfikacja PH oznacza jedynie odporność kabla na działanie wysokiej temperatury, samego kabla bez systemu mocowań.
W przypadku, kiedy kable mają zapewnić ciągłość dostawy energii i przekazu sygnału w warunkach pożaru należy stosować kable o odpowiedniej odporności wraz z właściwymi systemami mocowań tworzące zespoły kablowe o udokumentowanej zdolności zapewnienia ciągłości dostawy energii do sygnału.
6. Zespoły kablowe powinny być tak zaprojektowane i wykonane, aby w wymaganym czasie, o którym mowa w ust. 3 i 5, nie nastąpiła przerwa w dostawie energii elektrycznej lub przekazie sygnału spowodowana oddziaływaniami elementów budynku lub wyposażenia.
7. Czas zapewnienia ciągłości dostawy energii elektrycznej lub sygnału do urządzeń, o których mowa w ust. 3, może być ograniczony do 30 minut, o ile zespoły kablowe znajdują się w obrębie przestrzeni chronionych stałymi samoczynnymi urządzeniami gaśniczymi wodnymi.
Ogólne zasady doboru kabli łączących urządzenia przeciwpożarowe
Możemy więc przyjąć zasadę, że wszędzie tam, gdzie doprowadzony jest sygnał lub zasilanie elektryczne do urządzenia, które musi działać w warunkach pożaru, a więc podwyższonej temperatury, należy koniecznie stosować kable klasy PH. Dotyczy to także kabli dostarczających do centrali informacji monitorujących ich pracę (np. wentylatory oddymiające, klapy wentylacji pożarowej). Linie takie powinny być również nadzorowane – tzn. brak możliwości dostarczenia energii lub sygnału do sterowanego urządzenia, np. na skutek przerwania przewodu, powinien być sygnalizowany przez centralę.
Natomiast kable do zasilania i sterowania oddzieleń pożarowych działających na zasadzie przerwy prądowej (np. klapy odcinające w kanałach wentylacji bytowej) nie muszą, a nawet nie powinny mieć klasy PH. Przerwa w torach takich linii, np. przez przepalenia kabla, również przyniesie oczekiwany skutek, czyli odcięcie czy odłączenie urządzenia.
